Ελονοσία

Παρασιτική νόσος που μεταδίδεται από τα θηλυκά κουνούπια. Τα συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν ύστερα από πέντε μέρες και ως ένα χρόνο μετά τη μόλυνση.

Συμπτώματα

Τα πρώτα συμπτώματα μοιάζουν με εκείνα της γρίπης, όπως πυρετός, ρίγη, πονοκέφαλος. Η μόνη 100% ασφαλής πρόληψη είναι… να μην μας τσιμπήσει κουνούπι. Και αυτό είναι εύκολο. Με τα σωστά εντομοαπωθητικά, από τη δύση του ήλιου και ως την ανατολή, καθώς επίσης και με ανθελονοσιακά χάπια, τα οποία θα παίρνουμε μια εβδομάδα πριν από την αναχώρησή μας, σε όλη τη διάρκεια του ταξιδιού και για ένα μήνα μετά την επάνοδό μας. Τη χρήση χαπιών εννοείται πρέπει να προτείνει ο υπεύθυνος γιατρός ή η υγειονομική υπηρεσία.

Πρέπει να θυμόμαστε

Ακόμη και μια μόνο μέρα παραμονής μας στην περιοχή υψηλού κινδύνου είναι επικίνδυνη.

Καθένα ανθελονοσιακό φάρμακο δεν παρέχει 100% προστασία. Πρέπει όμως να τα παίρνουμε ανελλιπώς, γιατί σε περίπτωση μόλυνσης η εκδήλωσης της νόσου θα είναι ηπιότερη.

Κανένα κουνούπι δεν μπορεί να μεταδώσει τον ιό του HIV, διότι ο ιός είναι ευαίσθητος και δεν ζει μέσα στον οργανισμό του εντόμου.

Ο υψηλός πυρετός πρέπει πάντα να μας κινητοποιήσει για έλεγχο αίματος προς ανεύρεση του παρασίτου.

Δεν αγνοούμε ποτέ την ελονοσία, είναι πραγματικά επικίνδυνη για τη ζωή μας.

Χρήσιμες πληροφορίες για την Ελονοσία και τα απαραίτητα εμβόλια

Όσοι προτίθενται να πραγματοποιήσουν οποιοδήποτε ταξίδι θα πρέπει προηγουμένως να γνωρίζουν όσο γίνεται περισσότερα για την υγειονομική κατάσταση της χώρας που θα επισκεφθούν.

Σε όλους γενικά τους ταξιδιώτες παρουσιάζεται, σε άλλοτε άλλο βαθμό, πτώση της δυναμικότητας του ανοσοποιητικού τους συστήματος, πράγμα που επιβαρύνει όσους έχουν ήδη κάποιο βαθμό ανοσοκαταστολής από διάφορες αιτίες (εγκυμοσύνη, μεγάλη ηλικία, χρόνια νοσήματα, σακχαρώδη διαβήτη κλπ.).

Προφύλαξη από την Ελονοσία
Οι ταξιδιώτες πρέπει να θυμούνται ότι η καλύτερη προστασία για την ελονοσία είναι να αποφύγουν το τσίμπημα του κουνουπιού. Κανένα ανθελονοσιακό φάρμακο δεν παρέχει πλήρη προστασία. Έτσι όταν βρεθούν σε περιοχές υψηλού κινδύνου για την ελονοσία πρέπει να λαμβάνονται ορισμένα μέτρα μέσα και έξω από τα οικήματα διαβίωσης. Συνίσταται να χρησιμοποιούν εντομοαπωθητικά διαλύματα ή κρέμες (τα πιο αποτελεσματικά εντομοαπωθητικά περιέχουν DEET), μακριά παντελόνια, πουκάμισα με μακριά μανίκια, κουνουπιέρες (ειδικά για τα παιδιά) και να επιλέγουν οικήματα με συρμάτινα πλέγματα στα παράθυρα.

Τα ανθελονοσιακά φάρμακα για προφύλαξη παίρνονται ή σε εβδομαδιαία διαστήματα ή σε ημερήσια. Για τα ανθελονοσιακά που παίρνονται σε εβδομαδιαία διαστήματα (π.χ χλωροκίνη ή μεφλοκίνη) η λήψη πρέπει να αρχίσει μια εβδομάδα πριν από την αναχώρηση, ενώ για αυτά που παίρνονται σε ημερήσια βάση (π.χ. Proquanit) η λήψη θα αρχίσει μια ημέρα πριν από την αναχώρηση.

Τα ανθελονοσιακά φάρμακα χορηγούνται δωρεάν από τις Διευθύνσεις Υγιεινής του Υπουργείου Υγείας και για τους ενήλικες χορηγούνται στις δόσεις που φαίνονται παρακάτω. Για τα παιδιά οι δόσεις είναι μικρότερες και θα ενημερωθείτε όταν παραλάβετε τα φάρμακα.

Τα εντομοαπωθητικά κυκλοφορούν σε διάφορες περιεκτικότητες σε DEET (N, N-Diethyl-m, polyamide) από 6,65-33%. Σκευάσματα με μεγάλες συγκεντρώσεις σε DEET είναι πιο αποτελεσματικά και μπορούν να χρησιμοποιούνται από ενηλίκους. Για τα παιδιά συνιστώνται οι μικρότερες περιεκτικότητες μόνο που θα χρειαστεί νέα επάλειψη μετά από 4-5 ώρες.

Ανθελονοσιακά φάρμακα για προφύλαξη και δόσεις ενηλίκων
Τα ανθελονοσιακά φάρμακα που χρησιμοποιούνται σήμερα είναι:

1. Μεφλοκίνη (Lariam Mephaquin): 1 δισκίο (250 mg) κάθε εβδομάδα την ίδια πάντα μέρα (π.χ. Σάββατο). Αρχίζουμε μια εβδομάδα πριν από το ταξίδι.
2. Χλωροκίνη (Arafen, Aviochlor, Nivaquine): 2 δισκία κάθε εβδομάδα την ίδια μέρα μετά από το φαγητό. Αρχίζουμε μια εβδομάδα πριν από το ταξίδι.
3. Proguanil (Paludrine): 2 δισκία των 100 mg (συνολική δόση 200 mg) ημερησίως μετά από το ίδιο γεύμα. Αρχίζουμε μια μέρα πριν από το ταξίδι.
4. Δοξυκυκλίνη (Vibramycin): 1 δισκίο (100 mg) ημερησίως.

Για όλα τα ανθελονοσιακά συνεχίζεται η λήψη μέχρι και 4 εβδομάδες μετά από την επιστροφή (δηλ. την τελευταία πιθανή έκθεση σε λοίμωξη). Το είδος του ανθελονοσιακού φαρμάκου που θα σας χορηγηθεί εξαρτάται από τη χώρα (και περιοχή) του ταξιδιού, τα προβλήματα αντοχής των πλασμωδίων της ελονοσίας και γενικά τις πληροφορίες που έχουμε από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας.

Στις περισσότερες τροπικές χώρες έχουν αναπτυχθεί ανθεκτικά στελέχη στην Χλωροκίνη και συνίσταται προφύλαξη με Μεφλοκίνη ή συνδυασμό Χλωροκίνης - proguanit ή τετρακυκλίνη.

Μη ξεχάσετε να ενημερώσετε τον αρμόδιο που θα σας δώσει τα ανθελονοσιακά αν μαζί σας θα ταξιδεύσουν εγκυμονούσα γυναίκα ή παιδιά. Αν δεν μπορούν να αποφύγουν το ταξίδι θα πρέπει να προσέξουμε ότι σε εγκυμονούσες και παιδιά δίνουμε Χλωροκίνη και proguanil ενώ αποφεύγουμε να χορηγήσουμε Μεφλοκίνη και Δοξυκυκλίνη. Μετά από το πρώτο τρίμηνο της κύησης είναι δυνατόν να χορηγηθεί και μεφλοκίνη για προφύλαξη. Λεπτομέρειες για το συνδυασμό φαρμάκων (αν χρειάζεται) και για τη δοσολογία θα σας δώσουν στο κέντρο ελονοσίας. Εάν μετά από την επιστροφή σας παρουσιάσετε πυρετό να ενημερώσετε το γιατρό σας για το ταξίδι ώστε να ζητήσει τον προβλεπόμενο έλεγχο.

Τηλέφωνα για πληροφορίες
1. Γραφείο Ελονοσίας (Διεύθυνση Υγιεινής Ν. Αττικής), τηλ: 210-6469793
2. Γραφείο Εμβολίων, τηλ: 210-6460493
3. Γραφείο Εκτάκτων περιστατικών Υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας (μόνο για σχετικές με το θέμα πληροφορίες) πρωί - τηλ: 210-5233769, απόγευμα - τηλ: 210-5223245
4. Κέντρο Ελονοσίας Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας τηλ: 210-6462045