Οι ασθένειες ταξιδεύουν

Οι ασθένειες... «ταξιδεύουν» και εξαπλώνονται στον πλανήτη μαζί με ανθρώπους που μετακινούνται με αεροπλάνα, τρένα και πλοία.

Νέες μολυσματικές ασθένειες αναδύονται με «πρωτοφανή ρυθμό» και διαδίδονται ταχύτατα λόγω της όλο και μεγαλύτερης κινητικότητας των ανθρώπων – με αεροπλάνα, τρένα και καράβια. Με άλλα λόγια, οι μολυσματικές ασθένειες έχουν αυτή τη στιγμή τη δυναμική να εξαπλωθούν ραγδαία στον πλανήτη, προειδοποίησε μόλις πριν από λίγες ημέρες (Σεπτέμβριος 2007) ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (WHO). Eξαιτίας αυτού του κινδύνου, απαιτείται μεγαλύτερη διεθνής συνεργασία μεταξύ των κυβερνήσεων και επιστημόνων για την προστασία του πλανήτη, είπε η Margaret Chan, γενική διευθύντρια του Οργανισμού Υγείας. «Το νέο μας σύνθημα πρέπει να είναι διπλωματία, συνεργασία, διαφάνεια και ετοιμότητα», αναφέρει η Chan σε σχόλιο της που συνοδεύει την ανακοίνωση του WHO.

Ταξίδια με παγίδες
Οι αεροπορικές εταιρείες μεταφέρουν περισσότερους από δύο δισ. επιβάτες το χρόνο, προσφέροντας ένα νέο «αγωγό» για την εξάπλωση ασθενειών σε μακρινές αποστάσεις, τονίζεται με έμφαση στην ανακοίνωση. Το 2003, η αιφνίδια εκδήλωση του SARS ή σοβαρού οξέος αναπνευστικού συνδρόμου, εξαπλώθηκε από την Κίνα στο Χονγκ Κόνγκ και έπειτα στη Σιγκαπούρη και τον Καναδά μέσω επιβατών αεροπλάνων. Επιπλέον, αρκετοί μετανάστες ταξιδεύουν σε όλο τον κόσμο για εργασία. Η επιδημία πολιομυελίτιδας, που ξεκίνησε κατά πάσα πιθανότητα στη Νιγηρία, μετακινήθηκε σε χώρες όπως η Υεμένη μέσω των καραβιών που μετέφεραν εργάτες μετανάστες.

Στην εισαγωγή της ανακοίνωσης της, η Chan επισημαίνει ότι το 1951, όταν ο WHO εξέδωσε τους πρώτους κανονισμούς σχετικά με την πρόληψη της εξάπλωσης μολυσματικών ασθενειών μέσω των συνόρων, «οι άνθρωποι ταξίδευαν με πλοίο», οι νέες ασθένειες ήταν σπάνιες και η ανησυχία εντοπιζόταν σε μικρό αριθμό ασθενειών των οποίων η εξάπλωση μπορούσε να περιοριστεί με περιόδους καραντίνας, όπως: χολέρα, πανώλη, ανεμοβλογιά, τύφος και κίτρινος πυρετός.

«Θα ήταν εξαιρετικά αφελές να υποθέσουμε ότι δεν θα υπάρξει άλλη ασθένεια σαν το AIDS, άλλος ένας Έμπολα ή άλλο ένα SARS αργά ή γρήγορα»... Ο ΠΟΥ προειδοποιεί ότι τα λοιμώδη νοσήματα εξαπλώνονται ταχύτερα από ποτέ και ζητά μέτρα απέναντι στον κίνδυνο παγκόσμιων επιδημιών. Στην ετήσια έκθεση του ΠΟΥ υπογραμμίζεται ότι με 2,1 δισεκατομμύρια επιβάτες να ταξιδεύουν αεροπορικώς ετησίως υπάρχει υψηλός κίνδυνος για την εκδήλωση άλλης μίας μεγάλης επιδημίας όπως το AIDS, το Σοβαρό Οξύ Αναπνευστικό Σύνδρομο (SARS) και τον Έμπολα.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας καλεί σε αυξημένες προσπάθειες διεθνώς για την καταπολέμηση της έξαρσης μεταδοτικών νοσημάτων και σε ανταλλαγή δεδομένων για τους ιούς, ώστε να προχωρήσουν οι επιστημονικές έρευνες για την ανάπτυξη εμβολίων. Δίχως όλα αυτά, προειδοποιεί το συντονιστικό όργανο του ΟΗΕ για την Υγεία, θα υπάρξουν καταστροφικές επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία και ασφάλεια. Στην έκθεση υπό τον τίτλο Ένα Ασφαλέστερο Μέλλον ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας τονίζει ότι νέες ασθένειες εμφανίζονται με τον πρωτοφανή ρυθμό του ενός νοσήματος ανά έτος.

Από τη δεκαετία του 1970, 39 νέες ασθένειες έχουν εμφανιστεί και μόνο τα τελευταία πέντα χρόνια ο ΠΟΥ κατέγραψε περισσότερες από 1.000 επιδημίες, περιλαμβανομένων χολέρας, πολιομυελίτιδας και γρίπης των πτηνών. Η ανταλλαγή δεδομένων, τεχνογνωσίας και τεχνολογίας μεταξύ ανεπτυγμένων και αναπτυσσόμενων χωρών είναι μία από τις «πιο εφικτές διαδρομές» προς την κατεύθυνση της διασφάλισης της παγκόσμιας υγείας.

Ο ΠΟΥ έχει εμπλακεί σε διαμάχη με την Ινδονησία σχετικά με τα δείγματα του ιού H5N1, του υψηλής επικινδυνότητας στελέχους της γρίπης των πτηνών. Η Τζακάρτα αρνείται να συνεργαστεί με τον ΠΟΥ φοβούμενη ότι οι φαρμακευτικές εταιρείες θα χρησιμοποιήσουν τα δείγματα για την ανάπτυξη εμβολίων που θα είναι πολύ ακριβά για την Ινδονησία. Η Κίνα έδωσε στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας πρόσβαση στα δείγματα του H5N1 μόλις τον περασμένο Ιούνιο, αναφέρει σχετικά το BBC. Ο Οργανισμός καλεί όλες τις κυβερνήσεις να είναι ειλικρινείς και να ενημερώνουν άμεσα για τις εξάρσεις ιών, καθώς σχεδόν για τις μισές περιπτώσεις επιδημιών ειδοποιείται μέσω των μέσων μαζικής ενημέρωσης.