Ιωάννινα

Δεν είν' τ' αυγά μου μελανά και τα πουλιά μου μαύρα,
μον κλαίω για την κλεφτουριά, για τους καπεταναίους
που τους χαλάει ο Αλή Πασάς στα Γιάννενα, στη λίμνη.

Νομός
Ο νομός διαθέτει εξαιρετικές φυσικές ομορφιές με κυριότερο τον εθνικό δρυμό του Βίκου-Αώου. Σε όλη την έκτασή του τα δάση είναι επιβλητικά και πυκνά και η μακραίωνη ανθρώπινη παρουσία συμβαδίζει με λίμνες, ποτάμια, κοιλάδες και σπάνια χλωρίδα και πανίδα. Σε όλο το νομό θα συναντήσετε υπέροχα πέτρινα γεφύρια, βυζαντινά και οθωμανικά μνημεία καθώς και γραφικά πετρόκτιστα χωριά. Ο νομός διαθέτει αξιόλογη τουριστική υποδομή και τα τελευταία χρόνια αναπτύσσονται δραστηριότητες εναλλακτικού τουρισμού.

Διοικητικά στοιχεία - Διαμερίσματα Δήμου
Ο πληθυσμός του Δήμου Ιωαννιτών ανέρχεται στις 100.000 κατοίκους και οι φοιτητές της πόλης περίπου στις 15.000 άτομα. Η έκταση του νομού Ιωαννίνων είναι 4990 τ.χλμ.

Κλίμα, γεωμορφολογία
Η διαμόρφωση του εδάφους είναι ορεινή με μεγάλες οροσειρές που στο σύνολό τους απαρτίζουν την Πίνδο. Μικρές κοιλάδες δημιουργούνται από τις πτυχώσεις του εδάφους και οι μικρές λίμνες και ποταμοί βοηθούν στην κυκλοφορία των υδάτων. Το κλίμα είναι κατεξοχήν ηπειρωτικό με χιόνια και κρύο το χειμώνα αλλά και πολύ όμορφες και δροσερές καλοκαιρινές μέρες. Συχνά τα τοπία καλύπτονται με ομίχλη και οι βροχές είναι συχνές.

Αγορές
Τα ασημικά κυριαρχούν παντού, όπως και τα μπακίρια (δίσκοι, κανάτες, ταψιά).

Γεύσεις
Τα Ιωάννινα είναι φημισμένα για γαλακτοκομικά και τυροκομικά προϊόντα τους, ιδιαίτερα από την περιοχή της Δωδώνης. Εξαίρετα είναι τα γλυκά ταψιού (γιαννιώτικο γαλακτομπούρεκο, μπακλαβάς, κανταΐφι, καρυδόπιτα και σαραϊγλί) αλλά και κουταλιού (καρυδάκι, σύκο κ.ά.). Στο νησί των Ιωαννίνων δοκιμάστε οπωσδήποτε τηγανητά βατράχια και χέλια, πέστροφες και κυπρίνους.

Απόσταση
Από την Αθήνα, 447 χλμ.
Από τη Θεσσαλονίκη, 370 χλμ. (μέσω Κοζάνης).
Από την Ηγουμενίτσα, 96 χλμ.
Από την Κόνιτσα, 66 χλμ.
Από το Μέτσοβο, 58 χλμ.
Από την Καστοριά, 204 χλμ.
Από την Άρτα, 77 χλμ.
Από τα Τρίκαλα, 148 χλμ.
Από τη Δωδώνη, 21 χλμ.
Από το Βίκο, 53 χλμ.

Υψόμετρο
470 μ.

Η Πόλη
Τα Ιωάννινα, χτισμένα γύρω από την όχθη της γραφικής λίμνης Παμβώτιδας, είναι η πόλη των θρύλων και των παραδόσεων, χωρίς όμως να χάνουν ούτε ίχνος από τις ανέσεις της σύγχρονης ζωής. Είναι η πρωτεύουσα του ομώνυμου νομού και η μεγαλύτερη σε πληθυσμό πόλη της Ηπείρου. Το όνομα κατά την πιθανότερη εκδοχή προέρχεται από τη μονή του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου και ο ιστορικός Προκόπιος αναφέρει στο βιβλίο του Περί Κτισμάτων ότι η δημιουργία της πόλης οφείλεται στον αυτοκράτορα Ιουστινιανό, ο οποίος έχτισε φρούριο κοντά στη λίμνη και μετέφερε εκεί τους κατοίκους της πόλης Εύροιας, της Θεσπρωτίας. Τα Ιωάννινα σήμερα αποτελούν τον κύριο πόλο ανάπτυξης, για την Περιφέρεια της Ηπείρου και επιπλέον στην πόλη υπάρχει μεγάλος αριθμός φοιτητών, οι οποίοι αποτελούν σημαντικό κομμάτι της ζωής. Άλλοι πιστεύουν η πόλη βρισκόταν στη θέση της αρχαίας Κασσώπης ή ότι ήταν παλιά πόλη που ανακαινίστηκε από το γιο του Αλέξιου Κομνηνού. Η πρώτη μνεία της πόλης είναι του 879. Στα πρακτικά μιας συνόδου της Κωνσταντινουπόλεως αναφέρεται πως στη σύνοδο εκείνη πήρε μέρος και ο «Ζαχαρίας, επίσκοπος Ιωαννίνης». Πολλοί όμως αμφισβητούν και το γεγονός αυτό γιατί αναφέρεται σε διαφορετική ονομασία της πόλης. Απόλυτα βέβαιο είναι πως το 1020 η πόλη ήταν έδρα επισκόπου. Το όνομά της αναφέρεται, για πρώτη φορά το 1020, σε έγγραφο του Βασιλείου του Βουλγαροκτόνου. Στο ΙΖ΄ και ΙΗ΄ αιώνα οι πλούσιοι Γιαννιώτες μεγαλέμποροι συνέβαλαν στην ακμή της πόλης με τη θετική συμπαράστασή τους στο να ιδρυθούν εκεί σπουδαία σχολεία ή να ενισχυθούν παλιότερα. Στην ακμή αυτή σημαντικό ρόλο έπαιξε και ο Αλή πασάς που την έκαμε πρωτεύουσα της ηγεμονίας του. Είναι γνωστοί οι θρύλοι γύρω από τον Αλή πασά, την αυλή του και την Κυρά-Φροσύνη -ανάμεικτοι με τις ιστορικές μνήμες από τις μάχες με τους Σουλιώτες. Η ιστορία, όμως, φύλαξε και άλλες σελίδες της για την πόλη, με πιο σημαντική την απελευθέρωσή της, στις 21 Φεβρουαρίου του 1913, ύστερα από σκληρή πολιορκία και αφού έπεσε πρώτα το Μπιζάνι.

Αξιοθέατα
Τα παραδοσιακά κτίσματα με ηπειρώτικα στοιχεία, που βρίσκονται διασκορπισμένα γύρω και μέσα στο κάστρο, δίνουν στην πόλη ξεχωριστό χρώμα.
Τα δυο καλοδιατηρημένα τζαμιά μέσα στο κάστρο, απομεινάρια της πολύχρονης τουρκικής κατοχής. Το ένα τζαμί, του Ασλάν πασά στο ΒΔ άκρο του κάστρου, στεγάζει το Δημοτικό Μουσείο με τοπικές φορεσιές, συλλογές αργυροχοϊας, το δαμασκηνό σπαθί του Καραϊσκάκη και άλλα κειμήλια.
Πριν μπούμε στο Δημοτικό Μουσείο βλέπουμε αριστερά τους τούρκικους στρατώνες -ένα μεγάλο κτίριο- τα μισοερειπωμένα λουτρά και ένα μικρό ανακαινισμένο κτίριο που χρησίμευε για βιβλιοθήκη.
Αρχαιολογικό Μουσείο. Το Αρχαιολογικό Μουσείο στην κεντρική πλατεία της πόλης. Κι από εδώ η θέα είναι υπέροχη, ιδίως πολύ νωρίς το πρωί, βλέπει κανείς την παλιά πόλη και τα τζαμιά, τυλιγμένα στην πρωινή ομίχλη και τον ήλιο να ανατέλλει μέσα από τη λίμνη. Το Μουσείο κατασκευάστηκε στο διάστημα 1963-66 με σχέδια του αρχιτέκτονα Άρη Κωνσταντινίδη (26510 - 33357).
Βυζαντινό Μουσείο Ιωαννίνων. Το κεντρικό κτίριο του Μουσείου κατασκευάστηκε στη δεκαετία του 1960 ως Βασιλικό περίπτερο στο χώρο της εσωτερικής ακρόπολης του Κάστρου των Ιωαννίνων. Το Μουσείο εγκαινιάστηκε το 1995. Η συλλογή αργυροχοΐας στεγάζεται σε κτίριο της ακρόπολης του 19ου αιώνα. Προβλέπεται η επέκταση του Μουσείου και σε άλλα κτίρια της ακρόπολης (26510 - 25989)
Μουσείο Ηπειρωτικής Λαϊκής Τέχνης "Κώστας Φρόντζος". Το Μουσείο στεγάζεται σήμερα σε τριόροφο, νεότερο παραδοσιακό κτίσμα, με πέτρινους τοίχους που παρουσιάζει συμμετρική διάταξη των ανοιγμάτων στο σύνολο των όψεων, συνολικής έκτασης περίπου 600 τ.μ. και νέο κτίσμα υπόγειο, εμβαδού περίπου 250 τ.μ. Κτίστηκε γύρω στο 1800-1808 και ανήκε στις Αριφέ ή Ραζέ και Σαφιέ, χήρα και κόρη του Αχμέτ Μουσλή. Πριν την απελευθέρωση στέγαζε τούρκικο Δημοτικό Σχολείο. Αργότερα και ως το 1935 στέγαζε το διδασκαλείο Ιωαννίνων. Ως το 1938 στέγαζε τη νεοϊδρυθείσα Παιδαγωγική Ακαδημία καθώς και στη διάρκεια του πολέμου 1940-44. Μεταπολεμικά λειτούργησε σαν Γυμνάσιο Αρρένων και σαν Τεχνική Σχολή Εργοδηγών.
Το 1976, το αγόρασε από το δημόσιο η Εταιρεία Ηπειρωτικών Μελετών (ΕΗΜ) και το διασκεύασε εσωτερικά για να στεγάσει το Λαογραφικό Μουσείο Ηπειρωτικής Λαϊκής Τέχνης "Κ. Φρόντζος". Η παρουσία των εκθεμάτων του Μουσείου, ποιοτικά και ποσοτικά, είναι μοναδική για τον Ηπειρωτικό χώρο και σημαντικότατη ως ισάξια των ανάλογων εκθέσεων της χώρας. Το κτίριο έχει πλήρως αποκατασταθεί (26510-78062).
Το ρολόι της πόλης στην κεντρική πλατεία, μπροστά στο Αρχαιολογικό Μουσείο, χτίσμα του 1905 επί Οσμάν πασά, έργο του Γιαννιώτη αρχιτέκτονα Περικλή Μελίρρυτου. Σχολές και Βιβλιοθήκη ιδρύθηκαν με χρήματα που έστειλαν οι εθνικοί ευεργέτες.
Το τουριστικό περίπτερο, στα ΒΔ της πόλης, νεόκτιστο με παραδοσιακή αρχιτεκτονική, πάνω σε ύψωμα, με θέα την πόλη και τη λίμνη. Δίπλα ακριβώς το θέατρο της Εταιρείας Ηπειρωτικών Μελετών, απομίμηση αρχαίου θεάτρου. Κάθε καλοκαίρι δίνονται παραστάσεις.
Το Νησάκι, μέσα στη λίμνη -με κοινότητα 800 κατοίκων- στο οποίο σώζονται μοναστήρια του 13ου αι. Σπουδαιότερη είναι η μονή του Αγίου Νικολάου των Φιλανθρωπινών, που σύμφωνα με την υπέρθυρη επιγραφή χτίστηκε το 1292. Ολόκληρος ο ναός είναι ζωγραφισμένος. Στον πρόναο εικονίζονται ολόσωμοι οι εφτά αρχαίοι φιλόσοφοι, Πλάτων, Απολλώνιος, Σόλων, Αριστοτέλης, Πλούταρχος, Θουκυδίδης και Χείλων. Η μονή Φιλανθρωπηνών αποτελεί το σημαντικότερο ίσως μοναστηριακό συγκρότημα από αυτά που υπάρχουν στο Νησί. Ο χώρος κατά τη βυζαντινή εποχή υπήρξε σημαντικό μοναστικό κέντρο και σώζονται άλλες επτά μονές διαφόρων εποχών πάνω στο νησί. Σήμερα η μονή αποτελεί ένα από τα αξιοθέατα του Νησιού των Ιωαννίνων, ενώ ο ναός λειτουργείται ορισμένες φορές το χρόνο. (26510 - 25989)
Η μονή του Αγίου Παντελεήμονα. Στα κελιά της το σωματείο «Οι φίλοι των Ιωαννίνων» ίδρυσαν το Μουσείο Προεπαναστατικής Εποχής, με λιθογραφίες, υφαντά, έγγραφα και άλλα αντικείμενα εκείνης της εποχής. Παρούσα και η μορφή του Αλή πασά που εδώ τελείωσε η ζωή του άδοξα. Σ΄ αυτά τα κελιά τον τραυμάτισε θανάσιμα ο Κιοσέ Μεχμέτ με τους άντρες του κι ύστερα τον έσυραν έξω και του έκοψαν το κεφάλι για να το στείλουν λάφυρο στο σουλτάνο, στην Πόλη. Μαζί του ο Αλής είχε την αγαπημένη του γυναίκα τη Βασιλική.
Το σπήλαιο του Περάματος, 4 χλμ έξω από την πόλη, στο δρόμο για το Μέτσοβο. Εδώ Βρέθηκαν δόντια από αρκούδες των σπηλαίων. Το σπήλαιο έχει ωραίο στολισμό και ήταν αφιερωμένο στον Πλούτωνα και στην Περσεφόνη. Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα και παλαιότερα σπήλαια των Βαλκανίων με πολλά είδη σταλακτιτών και ένα μοναδικό στο είδος του σταλαγμίτη σε σχήμα σταυρού.
Το Μουσείο Βρέλλη με τα κέρινα ομοιώματα στο χωριό Μουζακαίοι, 14 χλμ από τα Γιάννινα.

Υγεία
Νοσοκομείο Ιωαννίνων Χατζηκώστα, 26510-33461
Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ιωαννίνων, 26510-99111

Αεροπορική σύνδεση
Αεροδρόμιο Ιωαννίνων, 26510-83600 και 26510-83602
Ολυμπιακή Αεροπορία, γραφείο Ιωαννίνων, 26510-23120

Οδική σύνδεση
ΚΤΕΛ Αθηνών, 210-5129363
ΚΤΕΛ Ιωαννίνων, 26510-25014, 26510-27442, 26510-26404

Χρήσιμα Τηλέφωνα
Δήμος Ιωαννίνων, 26510-79921-5
Αστυνομία, 26510-26226
Τουριστική Αστυνομία, 26510-25673
Τροχαία, 26510-26308
ΟΤΕ, 26510-26399
ΕΛΤΑ, 26510-26500
Ραδιοταξί, 26510-46777-9
Πνευματικό Κέντρο Δήμου Ιωαννίνων, 26510-20090
Εθνικός Ορειβατικός Σύλλογος Ιωαννίνων, 26510-22138
Δήμος Μετσόβου, 26560-41207

Φαγητό
Πλήθος μεζεδοπωλεία, εστιατόρια, καφέ μπαρ και ζαχαροπλαστεία κατακλύζουν τις γειτονιές που γειτονεύουν με τη μαγευτική Παμβώτιδα.

Διαμονή Ξενοδοχεία
Ήπειρος Παλάς, 110 κλίνες, εστιατόριο, πισίνα, αίθουσα συνεδρίων, χώρος στάθμευσης, φιλικό στα κατοικίδια, εξοπλισμός κατάλληλος για άτομα με ειδικές ανάγκες, 26510-93555.
Ντι Λακ, 300 κλίνες, κλιματισμός, εστιατόριο, χώρος στάθμευσης, 26510-59100
Κάστρο, παραδοσιακός ξενώνας, 15 κλίνες, φιλικό στα κατοικίδια, χώρος στάθμευσης, 26510-22866.
Παλλάδιον, εστιατόριο, αίθουσα εκδηλώσεων, χώρος στάθμευσης, 26510-25856

Διαμονή σε Κάμπινγκ
Λιμνούλα, με 70 θέσεις, παιδική χαρά, φυσική σκιά, καταστήματα, παροχή ηλεκτρισμού και εστιατόριο, 26510-25265

Αθλητισμός
Στη λίμνη οργανώνονται συχνά αγώνες κωπηλασίας, σκι και ναυτομοντελισμού. Αναρρίχηση και ορειβασία στις περιοχές του Ζαγορίου (όρος Τύμφη) και του Θεριακησίου (όροι Τόμαρος ή Ολύτσικας). Ράφτινγκ και κανό καγιάκ μπορείτε να κάνετε στον Άραχθο, στον Αώο, στο Βοιδομάτη και στον Καλαρίτικο. Αλεξίπτωτο πλαγιάς στη θέση Ασπραγγέλους της Κόνιτσας. Για χειμερινό σκι στα χιονοδρομικά κέντρα του Μετσόβου.

Τράπεζες
Αγροτική, Alpha Bank, Αττικής, Γενική, Eurobank, Εθνική, Εμπορική, Πειραιώς, Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο.

Έθιμα - Εκδηλώσεις
Τα Θεοφάνεια, εντυπωσιακός εορτασμός στη Λίμνη
21 Φεβρουαρίου, Εορταστικές εκδηλώσεις για την απελευθέρωση της πόλης.
Απόκριες, Εορτασμοί και αναβίωση παλαιών εθίμων όπου ανάβουν φωτιές στις γειτονιές (τζαμάλες).
Ιούλιος και Αύγουστος. Τα Ηπειρώτικα, χορευτικές και μουσικές παραστάσεις με τη φροντίδα του Πνευματικού Κέντρου της πόλης.
Φθινώπορο, Καλωσόρισμα των πρωτοετών φοιτητών, εκδηλώσεις υποδοχής των νέων φοιτητών και διοργάνωση στη λίμνη αγώνων κωπηλασίας και σκι. Επίσης οργανώνεται πανελλήνιο πρωτάθλημα ναυτομοντελιστών.

Intenet
Επαγγελματικός οδηγός πόλης http://www.ioannina.biz/category.php?lang=el
Οδηγός αεροδρομίων, αεροδρόμιο Ιωαννίνων http://www.alexandroupolisairport.gr/AirportQuide/Ioannina/Ioannina.htm
Πόλη, μνημεία, αξιοθέατα, ιστορία, http://www.e-city.gr/ioannina/home/view/view.php
Πληροφορίες για την ιστορία, http://ww2.olympic-airways.gr/passengers_info/oapaxinfdomioagr.htm
Ξενοδοχεία στην πόλη και την περιοχή, http://www.clickhere.gr/hotels-greece/hotels_gr.asp?HELLAS_EN=IOANNINA
Οδηγός ιστοσελίδων για την περιοχή, http://www.geo.gr/ioan/
Πνευματικό κέντρο Δήμου Ιωαννίνων, http://www.ioanninacultcenter.gr/site/events/
Εταιρεία Ηπειρωτικών Μελετών, http://hellas.teipir.gr/Thesis/Hpeir-Melet/homepage.htm
Δήμος Ιωαννίνων, http://dimioan.gr/
Η πόλη και το πανεπιστήμιο http://www.uoi.gr/ioannina_gr.html
Super FM, http://www.super-fm.com/
Πληροφορίες, μετάβαση κ.ά. http://hellas.teipir.gr/prefectures/greek/Ioanninon/Ioannina.htm
Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, http://www.uoi.gr/
Ιστορικό της πόλης, http://www.spoudes.gr/uoi/history.htm
Μουσείο Βρέλλη, http://www.vrellis.org/gr/homegr.html

Αυτό το κείμενό μου δημοσιεύτηκε στο ταξιδιωτικό έντυπο ΠΕΡΙΗΓΗΣΕΙΣ - Εφημερίδα Ημερησία, τ. 05 2004-2005