Μέτσοβο - Αωός

Νομός
Ο νομός Ιωαννίνων είναι από τους πλέον προικισμένους με φυσικές ομορφιές και ορεινούς όγκους με δάση πυκνά και μνημεία παράδοσης και χειροτεχνίας που εντυπωσιάζουν. Ο νομός διαθέτει αξιόλογη τουριστική υποδομή και τα τελευταία χρόνια αναπτύσσονται δραστηριότητες εναλλακτικού τουρισμού με επίκεντρο το Ζαγόρι και το Μέτσοβο. Ιδιαίτερα η περιοχή του Μετσόβου συναντώνται οι πέντε σημαντικότερες υδρολογικές λεκάνες της Ελλάδας: του Αράχθου, του Αχελώου, του Πηνειού, του Αλιάκμονα και του Αώου. Από εκεί ξεκινά ο Μετσοβίτικος, παραπόταμος του Αράχθου, ενώ σε μικρή απόσταση πηγάζουν ο Αχελώος, ο Αώος και παραπόταμοι του Πηνειού και του Αλιάκμονα. Έτσι, μεταφορικά μπορούμε να πούμε ότι η περιοχή του Μετσόβου, αποτελεί την υδρολογική καρδιά της Ελλάδας.

Γεύσεις - Αγορές
Στο Μέτσοβο η λαϊκή τέχνη βρίσκεται σε πολύ μεγάλη ανάπτυξη και αποτελεί μια απ’ τις πιο σημαντικές ασχολίες των κατοίκων. Απ’ τα διάφορα είδη της λαϊκής τέχνης μεγαλύτερη ανάπτυξη έχουν η ξυλογλυπτική και η υφαντουργική. Εκείνα όμως που είναι μοναδικά στο είδος τους είναι τα Μετσοβίτικα υφαντά. Αντιπροσωπευτικά είδη της υφαντουργικής του Μετσόβου είναι τα περίφημα χαλίμια, τα κελίμια, τα μαξιλάρια, τα στρωσίδια, τα μπαχαροσκούτια, τα χαλιά, τα ντιβανοσκεπάσματα, οι στενόμακροι διάδρομοι, οι φλοκάτες και άλλες ποικιλίες ειδών και σχεδίων εξαιρετικής τέχνης. Επίσης και η χρυσοκεντητική συνεχίζεται με μεγάλη επιτυχία στο Μέτσοβο, ιδίως απ’ τους χρυσορραφτάδες, που κατασκευάζουν τις θαυμάσιες Μετσοβίτικες στολές, καθώς και τις διάφορες εθνικές για τους χορευτικούς ομίλους της χώρας. Τα διάφορα είδη της Μετσοβίτικης λαϊκής τέχνης πωλούνται τόσο από το Πρατήριο του Ιδρύματος Τοσίτσα, όσο και από τα πολυάριθμα καταστήματα λαϊκής τέχνης, που βρίσκονται στις δύο πλευρές του κεντρικού δρόμου, ο οποίος οδηγεί στην κεντρική πλατεία.
Για τις γευστικές σας επιλογές, ονομαστά είναι τα παραδοσιακά γλυκά, όπως ο μπακλαβάς, το κανταΐφι και το γιαννιώτικο (κανταΐφι τυλιγμένο σε φύλλο), καθώς και τα κρεατικά και τα τυροκομικά προϊόντα. Σήμα κατατεθέν το καπνιστό τυρί Μετσοβόνε, αλλά και το κρασί της οικογένειας Αβέρωφ. Παραδοσιακές γεύσεις, όπως οι σπιτικές χυλοπίτες και τα ντόπια κρέατα μαγειρεμένα στη γάστρα. Εισκεφτείτε επίσης το Τυροκομείο Μετσόβου για να εκτιμήσετε τη νοστιμιά του γνωστού Μετσοβόνε. Εκτός από το καπνιστό Μετσοβόνε (κατά βάση αγελαδινό), την Μετσοβέλα (πρόβειο + 10% αγελαδινό), την γραβιέρα (σε μικρές ποσότητες από τον Μάη μέχρι τον Ιούλη) και το κατσικίσιο τύπου Σεβρ, στο Μέτσοβο φτιάχνουν και παρμεζάνα! Όλα εξαιρετικά.

Απόσταση
Το Μέτσοβο, απέχει 58 χλμ. από τα Ιωάννινα.
Το Μέτσοβο, απέχει 57 χλμ. από την Καλαμπάκα.
Τα Ιωάννινα, απέχουν 450 χλμ. από την Αθήνα.
Τα Ιωάννινα, απέχουν 370 χλμ. από τη Θεσσαλονίκη.
Η Λίμνη Αώου, απέχει 5 χλμ. βορειοανατολικά του Μετσόβου.

Η Περιοχή
Μέτσοβο
Το Μέτσοβο αναφέρεται για πρώτη φορά το 1380 μ.Χ. στο χρονικό των αυταδέλφων Φιλανρωπηνών Πρόκλου και Κομνηνού. Αρχικά ήταν ένας μικρός συνοικισμός ποιμένων. Αργότερα, λόγω της σημαντικής γεωγραφικής του θέσης έτυχε ιδιαίτερης προνομιακής μεταχείρισης, που συνέβαλε στην επιβίωση και επιτάχυνε τους ρυθμούς της πολυσχιδούς ανάπτυξης σε δύσκολους καιρούς. Αναφέρεται ότι το 1430 μ.Χ. χορηγήθηκαν προνόμια στους Μετσοβίτες από τον Σουλτάνο Μουράτ τον Β’. Με βάση τα προνόμια αυτά το Μέτσοβο και τα γύρω χωριά Μαλακάσι, Μηλιά, Ανήλιο, Βοτονόσι, Παλιά Κουτσούφλιανη (Πλατάνιστος) και Δερβεντίστα (Ανθοχώρι) αποτέλεσαν ένα είδος ομοσπονδίας, μια αυτόνομη δημοκρατική πολιτεία μέσα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Τα προνόμια του Μετσόβου καταργήθηκαν το 1795 από το συγκεντρωτικό κράτος του Αλή Πασά. Μεγάλη καταστροφή υπέστη το Μέτσοβο στις 27 Μαρτίου 1854 από τα τουρκικά στρατεύματα του Αβδή Πασά. Πρόκειται για τον περίφημο «Χαλασμό του Γρίβα».
Το Μέτσοβο, μια από τις πλέον γραφικές πόλεις της χώρας, σε υψόμετρο 1.156 μ. απλώνεται αμφιθεατρικά σε μια από τις ψηλότερες κορφές της Πίνδου. Η πόλη είναι πρωτεύουσα της επαρχίας Μετσόβου και έχει πληθυσμό περίπου 4500 άτομα. Οι κάτοικοι διατηρούν ζωντανή την παράδοση στο ντύσιμο και στον τρόπο ζωής εργαζόμενοι στο ξύλο ενώ οι γυναίκες υφαίνουν το μαλλί και τις παραδοσιακές φορεσιές. Πέρα από το τοπικό χρώμα και το θαυμάσιο τοπίο, μπορείτε να δείτε το αναπαλαιωμένο αρχοντικό της οικογένειας Τοσίτσα, που λειτουργεί ως λαογραφικό μουσείο με εκθέματα από το 1650 έως το 1850 με οικιακά σκεύη και εργαλεία. Το Μέτσοβο χαρακτηρίζεται για τα γραφικά καλντερίμια του, για τα ομοιόμορφα σπίτια του φτιαγμένα από ξύλο και πέτρα, για τα ξύλινα χαγιάτια και τις περίπου 20 παραδοσιακές πέτρινες βρύσες, πλούσιες σε νερό πηγών χτισμένες τον 18ο και 19ο αιώνα με τον παλιό Μετσοβίτικο τρόπο, που αποκαλύπτουν την παράδοση σε όλο το μεγαλείο. Πολλοί είναι και οι νερόμυλοι που διατηρούνται σε καλή κατάσταση σήμερα, όπως ο νερόμυλος του Γκίνα που βρίσκεται στο Μέτσοβο. Ο νερόμυλος Γκίνα βρίσκεται δίπλα στις όχθες του ποταμού Άραχθου κοντά στο Μοναστήρι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Ανακαινίστηκε από τον Δήμο το 1997 και συνδέεται με το μοναστήρι αλλά και με την πόλη του Μετσόβου με ένα γραφικό πλακόστρωτο καλντερίμι. Έχει χαρακτηριστεί ως Ιστορικό Διατηρητέο Μνημείο και διαθέτει μόνιμο φύλακα. Γύρω από το Μέτσοβο, υπάρχουν αρκετές περιοχές που η καθεμιά έχει κάτι ιδιαίτερο να σας προσφέρει. Μπορείτε να επισκεφτείτε το Ανθοχώρι, που διαθέτει υπαίθριο μουσείο υδροκίνησης, τη Χρυσοβίτσα με τη Μονή Παναγίας και τις φημισμένες πατάτες της, τα χωριά Ανήλιο και Βοτονόσι, καθώς και τον παραδοσιακό οικισμό της Μηλιάς στα όρια του Εθνικού Δρυμού. Επίσης στα μοναστήρια του Αγίου Νικολάου και Αγίας Παρασκευής υπάρχουν μεταβυζαντινές τοιχογραφίες. Ένας μικρός παράδεισος σας περιμένει για να τον επισκεφτείτε μέσα στο Μέτσοβο. Ο Κήπος του Αβέρωφ είναι μία μοναδική μικρογραφία όλης της φύσης της Πίνδου. Είναι ένα πάρκο ιδιαίτερα προσεγμένο στο οποίο θα βρείτε συγκεντρωμένα όλα τα είδη δέντρων που υπάρχουν στην ευρύτερη περιοχή και πραγματικά θα τα θαυμάσετε. Το Μέτσοβο φημίζεται για τη μεγάλη πολιτιστική του ανάπτυξη, κυρίως επειδή είναι ο τόπος καταγωγής μερικών από τους σημαντικότερους Εθνικούς Ευεργέτες, όπως είναι ο Αβέρωφ, ο Τοσίτσας κ.α. Διαθέτει έτσι εκτός από το σημαντικό μουσείο Λαϊκής τέχνης, μία εξαίρετη πινακοθήκη καθώς και δύο βιβλιοθήκες.
Λίμνη Αώου
Η λίμνη βρίσκεται σε υψόμετρο 1.343 και η επιφάνειά της καλύπτει 8,5 τετρ. χλμ. Το συνολικό έργο είναι εκτεταμένο και αρκετά σύνθετο. Εκτός από τα 10 χλμ. που καλύπτουν οι εννέα σήραγγες προσαγωγής, που έχουν διάμετρο από 5,4 έως 35 μέτρα, περιλαμβάνει και συνολικά επτά φράγματα. H λίμνη Αώου χιονισμένη αποτελεί ανεπανάληπτο θέαμα. Αν βρεθείτε στην περιοχή χειμώνα, επιδιώξτε μια επίσκεψη και φροντίστε να απολαύστε ένα ηλιοβασίλεμα που η διαύγεια της ατμόσφαιρας θα σας αναδείξει τις αποχρώσεις με τρόπο εντελώς διαφορετικό. Ο ποταμός Αώος διατρέχει τα Ζαγοροχώρια και σχηματίζει ένα από τα ωραιότερα φυσικά αξιοθέατα της περιοχής, το φαράγγι και εθνικό πάρκο Αώου-Βίκου. Οι πηγές του ποταμού βρίσκονται στην λίμνη αυτή και καθώς είναι μεγάλη και πάντα γαλήνια προσφέρετε για βόλτες και για ψάρεμα. Θα βρείτε εκεί πέστροφα και καραβίδες γλυκού νερού, το ψάρεμα των οποίων επιτρέπεται στις περιόδους Απριλίου-Οκτωβρίου και Ιουνίου-Ιανουαρίου, αντίστοιχα.

Υγεία
Νοσοκομείο Χατζηκώστα Ιωαννίνων, 26510-33461
Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ιωαννίνων, 26510-99111
Κέντρο Υγείας Μετσόβου, 26560-41111

Οδική σύνδεση
ΚΤΕΛ Αθηνών, 210-5129363
ΚΤΕΛ Θεσσαλονίκης, 2310-595442
ΚΤΕΛ Ιωαννίνων, 26510-25014, 26510-27442, 26510-26404

Αεροπορική σύνδεση
Αεροδρόμιο Ιωαννίνων, 26510-83600 και 26510-83602
Ολυμπιακή Αεροπορία, γραφείο Ιωαννίνων, 26510-23120

Χρήσιμα Τηλέφωνα
Δήμος Μετσόβου, 26560-41207
Αστυνομία Μετσόβου, 26560-41233
ΟΤΕ Μετσόβου, 26560-42199
ΕΛΤΑ Μετσόβου, 26560-21245
Μουσείο Λαϊκής Τέχνης Μετσόβου, 26560-41084
Τουριστική Αστυνομία Ιωαννίνων, 26560-26510-65992
Ορειβατικός Σύλλογος Ιωαννίνων, 26510-22138
Ε.Ο.Τ. Ιωαννίνων 26510-25086 και 26510-31456
Νομαρχία Ιωαννίνων, 26510-21909

Αθλητισμός
Το χειμώνα στο Μέτσοβο λειτουργεί οργανωμένο χιονοδρομικό κέντρο. Έχει εναέριο μεταφορέα μήκους 830 μέτρων με 80 θέσεις. Άνοδος από τα 1320μ. ως το Καρακόλι. Υψόμετρο 1.500μ. και αρχή της πίστας που έχει μήκος 1.200μ. Χιόνι υπάρχει από το Δεκέμβριο ως τον Απρίλιο. Ο αναβατήρας λειτουργεί ως το καλοκαίρι.
Χιονοδρομικό Κέντρο, Καρακόλι, 26560-41206, 26560-41345.
Επίσης ο ποταμός Μετσοβίτικος περιμένει τους λάτρεις του kayak, ενώ όσοι τρελαίνονται για τρελές ταχύτητες πάνω στα χιόνια δεν έχουν τίποτα άλλο να κάνουν παρά να επιχειρήσουν μερικές βόλτες με ένα snowmobile. Η ποικιλία γεωμορφολογικού ανάγλυφου και η πανδαισία χρωμάτων δημιουργούν ιδανικές διαδρομές για τους λάτρεις του mountain bike. Αλλά και οι φίλοι του δάσους αποζημιώνονται με βόλτες μέσα στα πυκνά δάση με άλογα ή περπατώντας σε πλήθος μονοπάτια πεζοπορίας.

Διαμονή Ξενοδοχεία
Στο Μέτσοβο οι περισσότερες ξενοδοχειακές μονάδες ανήκουν σε οικογένειες. Υπάρχουν αρκετές επιλογές, ρωτήστε στο Δήμο, στην Τουριστική Αστυνομία ή δείτε πλήρη κατάλογο στο Internet: www.clickhere.gr/hotels-greece/location_gr.asp?HOTELS=METSOVO
www.nyloo.com/hotelDir.asp?lngLanguageID=2

Έθιμα – Εκδηλώσεις
Κάθε χρόνο τον Ιούλιο, γίνετε το Πανελλήνιο Αντάμωμα Βλάχων στα πλαίσια εκδηλώσεων που οργανώνει η Ομοσπονδία Συλλόγων Βλάχων.
Στις 20-21 Ιουλίου γίνετε η Πανελλήνια Ορειβατική Συνάντηση στο Μαυροβούνι.
Επίσης στα τέλη Ιουλίου γίνονται αρκετές πεζοπορικές και άλλες εκδηλώσεις σχετικές με τα βουνό στην περιοχή.
Στις 20 Ιουλίου γίνετε το πανηγύρι του Προφήτη Ηλία.
Στις 26 Ιουλίου το πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής.

Internet
Νέα της Ηπείρου, www.epirusnews.gr
Στοιχεία για την πόλη και την περιοχή, www.about-ioannina.gr/Metsovo_gr/metsovo.htm
To portal του Μετσόβου, www.metsovo.gr
Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, www.uoi.gr/gr/uoi/index.html
Περιφερειακό Ενεργειακό Κέντρο Ηπείρου, users.otenet.gr/%7Epekh/greek.htm
Πινακοθήκη Αβέρωφ, www.culture.gr/4/42/422/42201/42201a/g42201a1.html
Ήπειρος συνταγές πληροφορίες, www.infotis.gr/index7.htm
Λίμνη Αώου, πληροφορίες, φωτό, users.otenet.gr/~yhspa/limni.htm
Πρόγνωση καιρού νομού Ιωαννίνων, www.physics.uoi.gr/seci/weather.html
Περιφέρεια Ηπείρου, www.regionofepirus.gr
Ο τόπος συνάντησης των Σαρακατσάνων στο Δίκτυο, www.sarakatsanos.gr

Αυτό το κείμενό μου δημοσιεύτηκε στο ταξιδιωτικό έντυπο ΠΕΡΙΗΓΗΣΕΙΣ - Εφημερίδα Ημερησία, τ. 71 2004-2005