Βόιο Κοζάνης

Νομός
Βουνά, εύφορες πεδιάδες, ο Αλιάκμονας και η τεχνητή λίμνη του Πολυφύτου. Η αρχαία πόλη της Αιανής και τα παραδοσιακά χωριά όλα να συνυπάρχουν αρμονικά με τους κατοίκους που καλλιεργούν κρόκο, σκαλίζουν το ξύλο, κατεργάζονται τη γούνα και παράγουν τσίπουρο και λευκά μάρμαρα. Όλα αυτά στο νομό Κοζάνης, τον μεγαλύτερο της Δυτικής Μακεδονίας. Στα σύνορα των νομών Κοζάνης-Καστοριάς θα βρείτε το όρος Βόϊο με τα εξαιρετικής ομορφιάς μικρά και μεγάλα χωριά του, τα περίφημα τοξωτά γεφύρια και τα μυστηριακά δάση. Φυσικό σκηνικό κατάλληλο για απόδραση και χαλάρωση.

Γεύσεις
Σε όλες τις περιοχές θα γευτείτε παραδοσιακά εδέσματα. Φυσικά το κρέας έχει την τιμητική του. Παντού θα βρείτε ταβέρνες, σε χωριά και κωμοπόλεις της περιοχής, όπως στο Τσοτύλι, το Πεντάλοφο και το Επταχώρι. Τα τυροκομικά είναι επίσης άριστης ποιότητας. Όλα τα παραδοσιακά εδέσματα και τα πικάντικα ορεκτικά συνοδεύονται με τοπικά κρασιά και μυρωδάτο τσίπουρο. Δοκιμάστε επίσης τα περίφημα γιαπράκια, τα σουτζουκάκια και τον πολίτικο χαλβά ή τα γλυκά του κουταλιού.

Απόσταση
Η Κοζάνη, απέχει 510 χλμ, από την Αθήνα
Η Κοζάνη, απέχει 140 χλμ. από τη Θεσσαλονίκη
Το Τσοτίλη, απέχει 55 χλμ. από την Κοζάνη
Ο Πεντάλοφος, απέχει 88 χλμ. από την Κοζάνη

Η Περιοχή
Στα σύνορα των νομών Κοζάνης και Καστοριάς, το όρος Βόιο με τα εξαιρετικής ομορφιάς μικρά και μεγάλα χωριά του, τα περίφημα τοξωτά γεφύρια και τα πλούσια δάση προκαλεί τον επισκέπτη με τα θέλγητρα και την απλοϊκότητα των οικισμών του. Από αρχαιολογική άποψη το Βόιο, το οποίο έχει συνδεθεί με την κοιτίδα των Μακεδόνων, παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Η Επαρχία Βοΐου στην αρχαιότητα περιλάμβανε τμήματα των αρχαίων βασιλείων της Ορεστίδας και της Ελίμειας ή Ελιμιώτιδας. Εξαιρετικού αρχαιολογικού και ιστορικού ενδιαφέροντος χώροι είναι οι Λικνάδες, το Μικρόκαστρο, η Εράτυρα, η Πλατανιά, η Νεάπολη και η Απιδέα, κοντά στο Τσοτύλι. Κοντά στη στη θέση Μπουφάρι, 3 χλμ. πριν από το Τσοτύλι, θα δείτε μια αρχαία πόλη του 4ου - 1ου αιώνα π.Χ. που ανασκάπτεται και είναι οργανωμένη σε οικοδομικά συγκροτήματα πολλαπλών κατοικιών.
Τσοτύλι
Έχοντας ως σημείο εκκίνησης το Τσοτύλι, μπορείτε να επισκεφθείτε τον αρχαιολογικό χώρο στην Απιδέα, που κατοικούνταν μέχρι τα βυζαντινά χρόνια, καθώς και τα πανέμορφα χωριά Κριμίνι και Ροδοχώρι. Στο δεύτερο μάλιστα αξίζει να πάτε στο γεφύρι του Τσούκαρη και να διαπιστώσετε από κοντά την παραδοσιακή αρχιτεκτονική του. Το Ιστορικό Γυμνάσιο Τσοτυλίου ιδρύθηκε το 1871 από τη «Μακεδονική Φιλεκπαιδευτική Αδερφότητα», που είχε ως άμεσο στόχο την πρόοδο των γραμμάτων και των τεχνών σε όλη τη Μακεδονία. Γρήγορα όμως εξελίχθηκε σε θεματοφύλακα της ελληνικής συνείδησης, και μάλιστα σε χρόνια που η λειτουργία του προϋπέθετε άδεια από το σουλτάνο. Σήμερα, στο αναπαλαιωμένο κτίριό του στεγάζεται το Δημαρχείο και η Δημοτική Βιβλιοθήκη. Όσον αφορά τέλος τα αξιοθέατα της πόλης, η επίσκεψη στο Επισκοπείο αλλά και στο ιστορικό Γυμνάσιο είναι απαραίτητη για όλους τους επισκέπτες. Σε μια ιστορική αναδρομή βλέπουμε ότι στα 1833 με σουλτανικό Ιραδέ ιδρύθηκε η εβδομαδιαία αγορά Τσοτυλίου γνωστή ως Καρί παζάρ, που τελούνταν και τελείται ακόμα στις μέρες μας κάθε Σάββατο, με μεγάλη απήχηση στην ευρύτερη περιοχή. Η εβδομαδιαία αγορά και το Γυμνάσιο – Οικοτροφείο είχαν σαν αποτέλεσμα το Τσοτύλι να αυξηθεί δημογραφικά και να αποβεί ένα σημαντικό, αξιόλογο εμπορικό και πνευματικό κέντρο όχι μόνο του Βοΐου, αλλά και των γύρω επαρχιών από τα παλαιότερα χρόνια ενώ και σήμερα ως έδρα του Δήμου αποτελεί το διοικητικό, εμπορικό, εκπαιδευτικό και πολιτιστικό κέντρο το οποίο με τις υπάρχουσες και προβλεπόμενες υποδομές αποτελεί πόλο έλξης και κέντρο εξυπηρέτησης για όλους τους κατοίκους της ευρύτερης περιοχής.
Τα πέτρινα γεφύρια χαρακτηριστικό γνώρισμα της περιοχής βρίσκονται στο Ανθοχώρι, Κριμίνι, Ροδοχώρι, Τριάδα, Κοιλάδι, Μόρφη, Χρυσαυγή, μέσα σε μια καταπράσινη περιοχή, αξιόλογα δείγματα αρχιτεκτονικής σύνδεσης. Όλα τα ορεινά παραδοσιακά πετρόκτιστα χωριά, χαρακτηριστικό γνώρισμα του Άνω Βοΐου, αποτελώντας ένα οργανωμένο οικιστικό και πολιτιστικό ιστό με οικονομικό και πολιτιστικό κέντρο το Τσοτύλι, κατοικούνται τα τελευταία τετρακόσια περίπου χρόνια από πληθυσμούς που στην πλειοψηφία τους μετοίκησαν από την δυτική πλευρά της Πίνδου, την Ήπειρο, και ζούσαν λίγο με την γεωργία , περισσότερο με την κτηνοτροφία και κυρίως με την μαστορική.
Πεντάλοφος
Ο Πεντάλοφος ή Ζουπάνι με υψόμετρο που ξεπερνά τα 1.000, είναι χτισμένο σε δύο γειτονιές εκατέρωθεν του κεντρικού δρόμου με πανέμορφα κτίσματα. Το χωριό είναι η ιδιαίτερη πατρίδα των περίφημων Ζουπανιωτών μαστόρων. Ο Πεντάλοφος θα πρέπει να κατοικήθηκε μετά το 1600 και μάλιστα από πολύ φτωχούς ανθρώπους. «Πέτρα είχαμι, πέτρα δούλιψάμι», έλεγε ένας γέρος μάστορας και ετούτη τη φράση τη βάζουν επικεφαλίδα στην τοπική εφημερίδα που εκδίδουν στις μέρες μας. Πέρα από την απαράμιλλη τεχνική τους, εξέλιξαν έναν ιδιόμορφο νομαδικό χαρακτήρα μετακίνησης (καθώς πήγαιναν όπου είχε δουλειά) και συνθηματική γλώσσα τα Κουδαρίτκα ή Μαστιόρκα, που επινόησαν και μιλούσαν μεταξύ τους οι μαστόροι. Στον οικισμό θα συναντήσετε τέσσερις εκκλησίες. Η πιο παλιά από αυτές είναι του Αγίου Αχιλλείου, η οποία χτίστηκε το 1742 και είναι ένα από τα διατηρητέα μνημεία της περιοχής. Βρίσκεται σε μια πυκνοδεντροφυτεμένη τοποθεσία. Το τέμπλο του ναού είναι ένα μοναδικό έργο ξυλογλυπτικής τέχνης, που προκαλεί τον θαυμασμό. Η αγιογράφηση του ναού έγινε το 1774 και η απεικόνιση των θρησκευτικών και εκκλησιαστικών γεγονότων καλύπτει όλο το εσωτερικό των τοίχων και της οροφής του ναού. Σύμφωνα με την λαϊκή παράδοση, τα πρώτα χρόνια της λειτουργίας του ναού, όσοι περνούσαν έφιπποι απ’ έξω έπρεπε να ξεπεζέψουν και να σταθούν μπροστά στην εκκλησία με δέος και σεβασμό γιατί διαφορετικά τα άλογα αγρίευαν και δεν προχωρούσαν.

Υγεία
Γενικο Νοσοκομείο Κοζάνης, Κοζάνη, 24610-67600
Κέντρο Υγείας, Τσοτίλη, 24680-31800
Αγροτικό Ιατρείο, Πεντάλοφος, 24680-41262

Οδική σύνδεση
ΚΤΕΛ Αθηνών, 210-5147382
ΚΤΕΛ Θεσσαλονίκης, 2310-595484
ΚΤΕΛ Κοζάνης, Κοζάνη, 24610-22856 και 24610-34454

Αεροπορική σύνδεση
Ολυμπιακές Αερογραμμές, Κοζάνη, 24610-36462-3
Ολυμπιακές Αερογραμμές, Κοζάνη, Αεροδρόμιο. 24610-26864
Το αεροδρόμιο Φίλιππος, της Κοζάνης, απέχει περίπου 3 χλμ. από την πόλη.
Ολυμπιακές Αερογραμμές, Αθήνα, 210-9666666

Σιδηροδρομική σύνδεση
ΟΣΕ Αθηνών, 210-5297777
ΟΣΕ Κοζάνης, 24610-34563
ΟΣΕ Θεσσαλονίκης, 2310-517517

Χρήσιμα Τηλέφωνα
Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Κοζάνης, 24610-67314
Τουριστική Αστυνομία, Κοζάνη, 24610-24131
Δήμος, Τσοτίλη, 24680-31626
Αστυνομία, Τσοτίλη, 24680-31666
ΕΛΤΑ Τσοτίλη, 24680-31514
Ταξί, Τσοτίλη, 24680-31617
Δημοτικό Διαμέρισμα, Πεντάλοφος, 24680-41264
Αστυνομία, Πεντάλοφος, 24680-

Διαμονή Ξενοδοχεία
Υπάρχουν αρκετοί Δημοτικοί ξενώνες στα χωριά, στο Τσοτύλι (6 κλίνες), στη Ζώνη (16 κλίνες), στο Σταυροδρόμι (6 κλίνες). Ρωτήστε σχετικά στο Δήμο στο Τσοτύλι ή εναλλακτικά στην Αστυνομία ή δείτε στο Internet
Διαμονή στην Κοζάνη, http://www.calypso.gr/accomodation-rooms-hotels.php?place_id=129&areaname=all&lang=el&pf=yes

Έθιμα – Εκδηλώσεις
Τσοτίλη
Κάθε χρόνο τον Αύγουστο ο Δήμος διοργανώνει πλήθος πολιτιστικών εκδηλώσεων, ενώ ιδιαίτερο χρώμα δίνουν το ίδιο διάστημα τα παραδοσιακά πανηγύρια στα χωριά της περιοχής. Επίσης ιδιαίτερο χρώμα έχει το πανηγύρι του χωριού στις Απόκριες.
Πεντάλοφος
Στον Πεντάλοφο εορτάζεται με πανηγύρι η Καθαρά Δευτέρα και η Παναγιά στις 8 Σεπτεμβρίου.

Internet
Νομός Κοζάνης, www.kozani.gr
Αναπτυξιακή Εταιρεία Δυτικής Μακεδονίας, www.anko.gr
Δυτική Μακεδονία, www.pdm.gr/FYSIOGNOMIA/tourismos.htm#Φαγητό%20στην%20Κοζάνη
Το εναλλακτικό site της Κοζάνης, giapraki.aktoweb.com/news.php
Περιήγηση στο Νομό Κοζάνης, www.macedonianet.gr/KOZANH/nkozanis.htm

(Δημοσιεύτηκε στο ταξιδιωτικό έντυπο ΠΕΡΙΗΓΗΣΕΙΣ - Εφημερίδα Ημερησία)