Ηλιακά εγκαύματα

Η έντονη ακτινοβολία του ηλίου το καλοκαίρι, το ελαφρύ ντύσιμο και ιδιαίτερα η επιθυμία πολλών ατόμων να μαυρίσουν είναι τα κύρια αίτια των ηλιακών εγκαυμάτων.

Τα δέρμα μας μπορεί να μας προστατεύει αλλά οι δυνατότητες του είναι περιορισμένες και εξαντλούνται όταν εκτιθέμεθα για μεγάλο χρονικά διάστημα σε έντονη ακτινοβολία.

Η υπερβολική έκθεση στον ήλιο δημιουργεί εγκαύματα τα οποία εκδηλώνονται με έντονο κοκκίνισμα και ξεφλούδισμα.

Χρειάζεται χρόνος για να δημιουργηθεί το έγκαυμα γι' αυτό όταν εμφανισθεί το κοκκίνισμα και η φαγούρα η βλάβη στο δέρμα ήδη έχει προχωρήσει.

Αν και τα ηλιακά εγκαύματα είναι συνήθως φαινόμενο κατά τους καλοκαιρινούς μήνες εν τούτοις δεν αποτελούν την πιο σοβαρή βλάβη που παρουσιάζει το δέρμα από την υπερβολική έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία.

Όπως ήδη είπαμε ο καρκίνος του δέρματος αποτελεί την πιο σοβαρή συνέπεια της ηλιακής ακτινοβολίας.

Στην Αγγλία, μια χώρα με μικρή ηλιοφάνεια και όχι τον καυτερό ήλιο της Ελλάδας, κάθε χρόνο παρουσιάζονται 30.000 νέες περιπτώσεις καρκίνου του δέρματος.

Οι ειδικοί λένε ότι ο μεγαλύτερος κίνδυνος για την ανάπτυξη μελανώματος (της πιο θανατηφόρου μορφής καρκίνου του δέρματος) είναι η για μικρά διαστήματα έκθεση σε έντονη ακτινοβολία κάτι που συμβαίνει στα περισσότερα άτομα όταν πηγαίνουν διακοπές.

Όσο πιο λευκωπό είναι το δέρμα και όσο πιο εύκολα παθαίνει κανείς εγκαύματα τόσο πιο μεγάλος ο κίνδυνος ανάπτυξης του δέρματος.

Τι πρέπει να κάνουμε λοιπόν για να προστατευθούμε από τη βλαπτική ηλιακή ακτινοβολία; Κατωτέρω δίδονται μερικές πρακτικές συμβουλές:

• Αποφεύγεται όσο μπορείτε την άσκοπη έκθεση στον ήλιο. Αν αυτό είναι αδύνατο φοράτε καπέλο (με πλατύγυρο) και φανελάκι ή πουκάμισο. Γενικά αφήνετε όσο το δυνατόν μικρότερη επιφάνεια του δέρματός σας ακάλυπτη. Θυμηθείτε ότι ορισμένα μέρη του σώματός μας όπως π.χ. τα χείλη, τα βλέφαρα, τα αυτιά, η μύτη και οι πλάτες είναι εξαιρετικά ευαίσθητα γι' αυτό πρέπει να προστατεύονται.

• Αποφεύγεται τους περιπάτους ή την ηλιοθεραπεία το μεσημέρι επειδή τότε η ακτινοβολία έχει τη μέγιστη ισχύ της.

• Αν θέλετε να μαυρίσετε φροντίστε αυτό να γίνει σιγά - σιγά με έκθεση στον ήλιο όχι πάνω από μισή ώρα στην αρχή για να αποφύγετε τα εγκαύματα.

• Είναι λάθος να νομίζετε ότι για να μαυρίσετε πρέπει να καείτε. Το αργό μαύρισμα είναι καλύτερο και διαρκεί περισσότερο.

• Είναι λάθος να νομίζετε ότι από τη στιγμή που μαυρίσατε δεν χρειάζεσθε προστασία. Αυτό ισχύει ακόμα περισσότερο για τα άτομα που μαύρισαν χρησιμοποιώντας λάμπες ή θαλάμους υπεριώδους ακτινοβολίας.

• Να θυμάστε ότι ακόμη και όταν υπάρχει συννεφιά είναι δυνατόν να παρουσιασθούν εγκαύματα.

• Τα μωρά και τα μικρά παιδιά είναι εξαιρετικά ευαίσθητα στην ηλιακή ακτινοβολία. Το 50% της υπεριώδους ακτινοβολίας που δεχόμαστε σε όλη μας τη ζωή το παίρνουμε τα πρώτα 20 χρόνια.
  Σήμερα πιστεύεται ότι το κακόηθες μελάνωμα των ενηλίκων οφείλεται σε παρατεταμένη και έντονη έκθεση στον ήλιο κατά την παιδική ηλικία ιδιαίτερα σε άτομα που υπέστησαν σοβαρά ηλιακά εγκαύματα. Όλα τα μωρά κάτω των 6 μηνών δεν πρέπει να εκτίθενται καθόλου στην άμεση ηλιακή ακτινοβολία ενώ τα παιδιά μέχρι 2 ετών πρέπει να παραμένουν στην σκιά.
  Τα παιδιά πρέπει πάντα να φοράνε φανελάκι και πλατύγυρο καπέλο όταν βρίσκονται έξω από το σπίτι.. Το πλατύγυρο καπέλο πλεονεκτεί διότι καλύπτει όλο το πρόσωπο και τον αυχένα κάτι που δεν επιτυγχάνουν τα άλλα. Πρέπει να φροντίζουν τα παιδιά να παίζουν σε σκιερά μέρη και ποτέ να μη εκτίθεται στην ηλιακή ακτινοβολία μεταξύ 11:30 π.μ. και 3:30 μ.μ. Τα παιδιά εκτός του κινδύνου των εγκαυμάτων διατρέχουν και τον κίνδυνο της αφυδάτωσης για αυτό πρέπει να μεριμνούμε για άφθονη λήψη δροσερών υγρών.

• Χρησιμοποιείται πάντοτε κατά την ηλιοθεραπεία σας κάποια προστατευτική αντηλιακή κρέμα ή λάδι. Μάθετε να διακρίνετε κάθε τέτοιο σκεύασμα από τον βαθμό αντηλιακής προστασίας που παρέχει. Σήμερα υπάρχουν πολλά τέτοια σκευάσματα και κάθε ένα από αυτά αναφέρει τον βαθμό προστασίας που προσφέρει. Κατά συνέπεια όταν διαλέγεται ένα αντηλιακό ο παράγοντας αντηλιακής προστασίας ή SPF (Sun Protection Factor) όπως αναγράφεται διεθνώς είναι ο πιο σπουδαίος δείκτης που πρέπει να αναζητείται. Ο δείκτης αυτός αντιπροσωπεύει τον βαθμό προστασίας που προσφέρει το προϊόν βασικά έναντι της UVB ακτινοβολίας. Ο βαθμός προστασίας SPF αναφέρεται με ένα αριθμό ο οποίος συνήθως αναγράφεται στην πρόσθια επιφάνεια όλων των αντηλιακών προϊόντων. Όσο πιο λευκό - ξανθωπό είναι το δέρμα μας τόσο πιο μεγάλος SPF απαιτείται για την αποτελεσματική του προστασία.
  
  Οι δείκτες προστασίας ξεκινούν από 2 και φθάνουν μέχρι 25 ή και 30. Τι σημαίνουν όμως αυτοί οι αριθμοί;
  Με απλά λόγια ο αριθμός αντηλιακής προστασίας SPF δεν μας λέει τίποτα άλλο παρά τον παρά πάνω χρόνο που μπορεί το άτομο να παραμείνει εκτιθέμενο στον ήλιο χωρίς να παρουσιάζει εγκαύματα.
  Αν π.χ. ένα άτομο αρχίζει να καίγεται μετά από 10 λεπτά παραμονής στον ήλιο (αυτό βέβαια εξαρτάται από τον τύπο του δέρματος, το μέρος του σώματος που εκτίθεται και την ώρα της ημέρας) τότε ένα προϊόν με Δείκτη Αντηλιακής Προστασίας (SPF) 6 του επιτρέπει να εκτεθεί στον ήλιο για χρόνο 6 φορές περισσότερο απ' ότι αν δεν χρησιμοποιούσε αντιηλιακό δηλ. 6 x 10 λεπτά = 60 λεπτά.
  Ένας σχετικά νέος συμβολισμός που αφορά την προστασία από την UVA που παρέχουν τα αντιηλιακά προϊόντα είναι τα αστέρια.
  Ο συμβολισμός αυτός συνήθως αναγράφεται στην πίσω επιφάνεια των προϊόντων και κυμαίνεται από ένα αστέρι για αυτά που ασκούν ήπια, δύο αστέρια για αυτά που ασκούν καλή, τρία αστέρια για αυτά που ασκούν πολύ καλή και τέσσερα αστέρια για αυτά που ασκούν μέγιστη προστασία έναντι της UVA ακτινοβολίας. Έτσι ένα άτομα που πάει να αγοράσει κάποιο αντηλιακό πρέπει κατά σειρά να αναζητήσει:

• Τον σωστό δείκτη αντηλιακής προστασίας που ταιριάζει με το δέρμα του (δες πίνακα) και ο οποίος αναφέρεται με τα αρχικά SPF και ένα αριθμό. Ο αριθμός αυτός βρίσκεται αναγεγραμμένος στην πρόσθια επιφάνεια του προϊόντος.

• Τον σωστό δείκτη προστασίας έναντι της UVA ακτινοβολίας. Ο δείκτης αυτός εκφράζεται με αστέρια και βρίσκεται στην οπίσθια επιφάνεια του προϊόντος και

• Τη μορφή υπό την οποία επιθυμεί το προϊόν δηλ. κρέμα, λοσιόν κοκ.

Πρέπει να γνωρίζετε ότι τα προϊόντα με υψηλούς δείκτες προστασίας δεν εμποδίζουν το μαύρισμα αλλά απλώς το καθυστερούν σε βαθμό τέτοιο που δίνεται η ευκαιρία στο δέρμα μας να προσαρμοστεί χωρίς να καεί.

Τα αντηλιακά με τους υψηλότερους δείκτες προστασίας χρειάζονται στην αρχική φάση έκθεσή μας στον ήλιο ενώ στη συνέχεια μπορούμε προοδευτικά όσο το δέρμα μας μαυρίζει να χρησιμοποιούμε αντηλιακά με μικρότερους δείκτες προστασίας.

Επειδή τα τελευταία χρόνια πολλά προϊόντα προβάλουν ιδιαίτερα την προστασία έναντι της UVA ακτινοβολίας θα πρέπει να ξέρετε ότι η ακτινοβολία αυτή είναι υπεύθυνη κυρίως για τη γήρανση και ρυτίδωση του δέρματος ενώ η UVB είναι αυτή που προκαλεί τα ηλιακά εγκαύματα και τον καρκίνο του δέρματος.